اسلام آباد – 27 – سيپٽمبر (اي پي پي) وزيراعظم عمران خان دهشتگردي جي خلاف ج??گ ۾ پاڪستان جي بي مثال قربانين کي اجاگر ڪندي ان ڳالهه تي زور ڏنو آهي ته پاڪستان کي ??فغ??نستان جي ??نگ جي نتيجن تي الزام هڻڻ نه گهرجي، الزام بازي جو رويو ختم ڪري ??فغ??نستان جي مستقبل طرف ڏسڻ گهرجي، صحيح قدم اهو آهي ته ??فغ??نستان ۾ امن ۽ استحڪام جي لاءِ نئين ??فغ??ن حڪومت سان تعاون ڪيو وڃي، طالبان جي حڪومت ۽ عالمي برادري جي وچ ۾ رابطو هر هڪ جي لاءِ مثبت مفاد رکندڙ هوندو، ماضي جي غلطين کي ورجايو ته بي چيني، وڏي پئماني تي پناهگيرن ۽ دهشتگردي جهڙا مسئلا وڌندا ۽ سموريون ڌريون متاثر ٿينديون. وزيراعظم اهڙن خيالن جو اظهار ناليواري آمريڪي اخبار واشنگٽن پوسٽ ۾ شايع ٿيل پنهنجي هڪ مضمون ۾ ڪيو. وزيراعظم چيو ته ??فغ??نستان بابت آمريڪي ڪانگريس ۾ تازي بريفنگ کي ڏسي حيرت ٿي ته ٻن ڏهاڪن کان وڌيڪ عرصي تائين دهشتگردي جي خلاف ج??گ ۾ آمريڪي اتحادي جي حيثيت سان پاڪستان جي قربانين جو ڪو ذڪر نه ڪيو ويو پر ان جي بدران اسان کي آمريڪا جي نقصان جو ذميوار قرار ڏنو ويو، 2001ع کانپوءِ بار بار خبردار ڪندو آيو آهيان ته ??فغ??ن ??نگ کٽي نه ٿي سگهجي ڇو ته ??فغ??ن ڪڏهن به ڊگهي پرڏيهي فوجي تسلط کي قبول نه ڪيو ۽ پاڪستان سميت ٻاهران ڪير به ان حقيقت کي تسليم نه ٿو ڪري سگهي. هن چيو ته بدقسمتي سان نائن اليون کانپوءِ پاڪستاني حڪومتن غلطي جي نشاندهي ڪرڻ بدران آمريڪا کي خوش ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي. ان وقت جي پاڪستان جي فوجي حڪمران پرويز مشرف نائن اليون کانوءِ آمريڪا جي هر مطالبي تي اتفاق ڪيو جنهن جي پاڪستان ۽ آمريڪا کي تمام وڏي قيمت ادا ڪرڻي پئي. آمريڪا پاڪستان کي چيو ته انهن گروپن کي نشانو بڻايو جن جي سي آءِ اي ۽ اسان جي ڳجهي ايجنسي آءِ ايس آءِ 1980ع جي ڏهاڪي ۾ ??فغ??نستان ۾ سوويت يونين کي شڪست ڏيڻ جي لاءِ گڏيل طور تي تربيت ڪئي هئي، ان وقت انهن ??فغ??نين کي آزادي پسند قرار ڏئي ساراهيو ويو هو، صدر رونالڊ ريگن وائيٽ هائوس ۾ مجاهدن جي ميزباني پڻ ڪئي هئي. وزيراعظم چيو ته جڏهن سوويت يونين کي شڪست ڏني وئي ته آمريڪا ??فغ??نستان کي بي يارو مددگار ڇڏيو ويو، پاڪستان ۾ 40 لک کان وڌيڪ ??فغ??ن پناهگير ۽ ??فغ??نستان ۾ گهرو ويڙهه شروع ٿي وئي، انهي س??ڪي??رٽي خال دوران طالبان اڀري آيا جن مان ڪيترائي ??فغ??ن پناهگير ڪئمپن ۾ پيدا ٿيا ۽ انهن پاڪستان ۾ تعليم حاصل ڪئي. نائن اليون کانپوءِ آمريڪا کي اسان جي ٻيهر ضرورت پئي پر هن ڀيري انهن ماڻهن جي خلاف ج?? جي اسان عيرملڪي قبضي سان وڙهڻ جي لاءِ گڏجي حمايت ڪئي هئي، پرويز مشرف آمريڪا کي لاجسٽڪس ۽ هوائي اڏن جي آڇ کانسواءِ سي آءِ اي کي پاڪستان ۾ پنهنجا قدم ڄمائڻ جي اجازت ڏني، جڏهن ته اسان جي سرزمين تي پاڪستان تي بمباري ڪندڙ آمريڪي ڊرون کي نظرانداز ڪيو ويو. هن چيو ته پاڪ فوج پهريون ڀيرو پاڪ ??فغ??ن سرحد تي نيم خودمختيار قبائلي علائقن ۾ داخل ٿي ۽ اهو ئي علائقو ان کان اڳ سوويت يونين جي خلاف ج??اد ۾ استعمال ٿيندور هيو آهي، انهن علائقن جي آزاد پشتون قبيلن جا طالبان ۽ ٻين عسڪريت پسندن سان گهرا لاڳاپا هئا. وزيراعظم عمران خان چيو ته انهن ماڻهن جي لاءِ ??فغ??نستان ۾ آمريڪا به سوويت يونين وانگر هڪ قابض ملڪ هو جيڪو اهڙي ئي سلوڪ جو مستحق هو، ان وقت جيئن ته پاڪستان آمريڪا جو ساٿي هو، ان لاءِ اسان کي قصوروار سمجهندي اسان تي حملا ڪيا ويا. پاڪستان جي سرزمين تي 450 کان وڌيڪ آمريڪي ڊرون حملا ڪيا ويا جن سان پاڪستان تاريخ جو اهو واحد ملڪ بڻجي ويو جنهن تي اتحادي ئي بمباري ڪئي، انهن حملن سان شهري وڏي پئماني تي مارجي ويا، جنهن سان آمريڪا مخالف ۽ پاڪستاني فوج جا جذبا وڌي ويا. وزيراعظم چيو ته پاڪستان جي خلاف 2006ع ۽ 2015ع جي وچ ۾ 50 عسڪريت پسند گروهن جهاد جو اعلان ڪيو 7 اسان تي 16 هزار کان وڌيڪ دهشتگرد حملا ڪيا ويا، پاڪستان کي 80 هزار کان وڌيڪ ماڻهن جو جاني نقصان کڻڻو پيو ۽ ملڪي معيشت کي 150 ارب ڊالر کان وڌيڪ جو نقصان ٿيو، ان ڏس ۾ پاڪستان جي 35 لک شهرين کي انهن جي گهرن کان بي گهر ڪري ڇڏيو. هن چيو ته دهشتگردن جي خلاف دهشتگردي جي خاتمي جي ڪوششن دوران فرار ٿي ??فغ??نستان ۾ داخل ٿيندڙ عسڪريت پسندن ڀارتي ۽ ??فغ??ن انٽيلي جنس ايجنسدين جي مدد ۽ مالي تعاون سان پاڪستان جي خلاف وڌيڪ حملا شروع ڪيا. هن چيو ته پاڪستان کي پنهنجي بقاءَ جي ??نگ وڙهڻي پئي، ڪابل ۾ سي آءِ اي جي هڪ اڳوڻي اسٽيشن چيف 2009ع ۾ لکيو هو ته آمريڪا جي سڌوسنئون سخت دٻاءُ سان ملڪ ۾ ڏار پوڻ شروع ٿي ويا ۽ ان جي باوجود آمريڪا اسان کان ??فغ??نستان جي ??نگ جي لاءِ ڊو مور مطالبو ڪندو رهيو. وزيراعظم چيو ته مون ان جي هڪ سال اڳ 2008ع ۾ ان وقت جي سينيٽرز جو بائيڊن، جان ايف ڪيري، هيري ايم ريڊ ۽ ٻين ماڻهن سان ملاقات ڪئي، مون ان خطرناڪ صورتحال طرف انهن جو ڌيان ڇڪرايو ۽ ??فغ??نستان ۾ جاري بيڪار فوجي مهم بابت انهن کي ٻڌايو. وزيراعظم چيو ته نائن اليون کانپوءِ سموري عرصي ۾ اسلام آباد ۾ سياسي مفاد غالب رهيو، صدر آصف زرداري جيڪو بنا ڪنهن شڪ جي پاڪستان جي قيادت ڪندڙ سڀ کان ڪرپٽ شخص آهي، ان آمريڪا کي چيو ته هو پاڪستانين کي نشانو بڻائيندو رهي ڇو ته ضمني نقصان آمر??ڪي?? کي پريشان ڪري ٿو ۽ ان سان مون کي پريشاني نه آهي، اسان جو اڳيون وزيراعظم نواز شريف به ان کان مختلف نه هو. پاڪستان پاران 2016ع تائين دهشتگردي کي شڪست ڏيڻ باوجود ??فغ??نستان ۾ حالتون مسلسل خراب ٿينديون ويون، پاڪستان وٽ هڪ اهڙي منظم فوج ۽ انٽيليجنس ايجنسي هئي جنهن کي عوامي تائيد ۽ حمايت حاصل هئي جڏهن ته ??فغ??نستان ۾ ڊگهي ??نگ جي لاءِ جواز جي کوٽ کي هڪ بدعنوان ۽ نااهل ??فغ??ن حڪومت ڳنڀير بڻائي ڇڏيو جنهن کي خاص طور تي ڳوٺاڻي ??فغ??ن عوام پاران ساک کانسواءِ هڪ ڪٺ پتلي حڪومت طور ڏٺو ويو. هن چيو ته اها ڳالهه افسوسناڪ آهي ته ان حقيقت کي منهن ڏيڻ بدران ??فغ??نستان جي حڪومت ۽ اولهه حڪومتن پاڪستان تي الزام هڻي ان کي قرباني جو ٻڪرو بڻائڻ جي ڪوشش ڪئي، اسان تي الزام هنيو ويو ته اسان طالبان کي محفوظ پناهگاهون ڏنيون ۽ سرحد جي ٻنهي پاسن ان کي آزا??اڻ?? چرپر جي اجازت ڏني آهي. وزيراعظم سوال ڪيو ته جيڪڏهن ائين هجي ها هت ڇا آمريڪا 450 کان وڌيڪ ڊرون حملن مان ڪجهه جو استعمال انهن مبينا پناهگاهن کي نشانو بڻائڻ جي لاءِ نه ڪري ها؟ هن چيو ته ان جي باوجود پاڪستان ٻين قدمن کانسواءِ ??فغ??نستان کي مطمئن ڪرڻ جي لاءِ جوائنٽ بارڊر ويزيبلٽي م??ڪي??زم جي آڇ، بائيوميٽرڪ بارڊر ڪنٽرول جي تجويز ۽ سرحد تي خاردار تار لڳائڻ جي تجويز ڏني جيڪا وڏي حد تائين اسان پاڻ ڪئي آهي پر پاڪستان جي هر تجويز کي رد ڪيو ويو، ??فغ??ن حڪومت ان جي بدران پاڪستان تي الزام بازي جو سلسلو تيز ڪيو جنهن ۾ ان کي ڀارت جي فيڪ نيوز نيٽ ورڪس جي مدد حاصل رهي جيڪو سوين پروپئگنڊه آئوٽ ليٽس ڪيترن ئي ملڪن ۾ هلائي رهيو آهي. وزيراعظم عمران خان چيو ته وڌيڪ حقيقت پسن??اڻ?? طريقو اهو هو ته طالبان سان تمام گهڻو اڳ ڳالهيون ڪيون وڃن ها ته جيئن ??فغ??ن فوج ۽ اشرف غني جي حڪومت خاتمي جي خفت کان بچي وڃي ها. هن چيو ته يقينن ان ڳالهه تي پاڪستان تي الزام نه هڻڻ گهرجي ته ٽي لکان وڌيڪ تربيت يافته ۽ هٿيارن سان ليس ??فغ??ن س??ڪي??رٽي فورسز گهٽ هٿياربند طالبان سان وڙهڻ کان ڇو قاصر رهي؟ بنيادي مسئلو ??فغ??ن حڪومت جي ڍانچي جو هو جيڪو عام ??فغ??ن جي نظرن م قانوني حيثيت نه رکندو هو. هن چيو ته اڄ ??فغ??نستان هڪ ٻه واٽي تي بيٺل آهي ۽ اسان کي ماضي جي الزام بازي کي جاري رکڻ بدران ??فغ??نستان ۾ تشدد کي روڪڻ جي لاءِ مستقبل طرف ڏسڻ گهرجي. هن چيو ته مون کي يقين آهي ته هاڻي دنيا جي لاءِ اهو صحيح قدم هوندو ته ??فغ??نستان ۾ امن ۽ استحڪام کي يقيني بڻائڻ جي لاءِ نئين ??فغ??ن حڪومت سان رابطو رکي، عالمي برادري ??فغ??نستان جي حڪومت ۾ وڏن نسلي گروهن جي شموليت، ??فغ??نين جي حقن جو احترام ۽ طالبان جي ان واعدي کي ڏسڻ گهرندي ته ??فغ??نستان جي سرزمين کي ٻيهر ڪڏهن ڪنهن ملڪ جي خلاف دهشتگردي جي استعمال نه ڪيو ويندو. وزيراعظم چيو ته جيڪڏهن طالبان اڳواڻن کي خاطري ڪرائي وڃي ته انهن کي حڪومت هلائڻ جي لاءِ مسلسل انساني ۽ ترقياتي مدد ڏني وڃي ٿي ته انهن وٽ پنهنجي واعدن تي قائم رهڻ جو وڏو سبب ۽ صلاحيت هوندي. هن چيو ته اهڙيون مراعتون ڏيڻ سان ٻاهرئين دنيا کي اهو فائدو ٿيندو ته اها طالبان کي پنهنجي واعدن جو احترام ڪرڻ تي راضي ڪندي رهندي، جيڪڏهن اسان اهڙا صحيح قدم کڻندا رهياسين ته اسان اهو حاصل ڪري سگهون ٿا جيڪو دوحه امن عمل جو مقصد هو، هڪ اهڙو ??فغ??نستان جيڪو هاڻي دنيا جي لاءِ خطرو نه هجي، جتي ??فغ??ن چار ڏهاڪن کان تڪرارن کانپوءِ آخرڪار امن جو خواب ڏسي سگهن، ان جي ابتڙ ??فغ??نستان کي ڇڏي ڏيڻ، اڳ ۾ به آزمايو ويو آهي، 1990ع جي ڏهاڪي وانگر اهو عمل تمام گهڻو نقصان جو سبب بڻجندو. وزيراعظم عمران خان چيو ته افراتفري، وڏي پئماني تي لڏپلاڻ ۽ عالمي دهشتگردي جو ٻيهر رونما ٿيڻ جو خطرو فطري نتيجو هوندو ۽ ان کان بچڻ يقيني طور تي اسان جي هڪ عالمي ضرورت آهي.
.jpg)
